(D�nden devam)
6. O �ark�y� bir t�r� hat�rlayam�yorsan�z sebebi var

Bazen bir �ark� veya �ark�n�n bir b�l�m� akl�n�za tak�l�r kal�r, bir t�rl� hangi �ark� oldu�unu hat�rlayamazs�n�z. �ok sinir bozucudur ger�ekten. Ama beynin 's�ral� hat�rlama' ilkesi, haf�zam�z�n i�leyi�i a��s�ndan �zel ve kullan��l� bir g�reve sahiptir. Her �eyi olay ak���n�n s�ras� i�inde hat�rlamam�z gerekir.

Herhangi bir k���da ad�n�z� yazarken, sabahlar� �ay demlerken veya ak�am evinize d�nerken hangi sokaklardan ve kap�lardan ge�ece�inize karar verirken bile beyniniz bu kurala g�re �al��maktad�r.

Bu 's�ral� hat�rlama' fonksiyonu sayesinde g�nl�k i�lerimizi s�rd�rebiliyoruz. Bir �ark�n�n veya bir film repli�inin sadece bir par�as�n� d���nd���n�zde, beyniniz –an�lar�n�z�n aras�nda- bu bilgi par�ac���n� e�le�tirece�i bir olay dizini aramaktad�r. B�y�k ihtimalle beyniniz en sonunda bu par�ac��� bulacak ve siz akl�n�za tak�lan o �ark�y� hat�rlayacaks�n�z. Ama e�er 'akl�n�za tak�l�p kalm�� olmas�' sizi rahats�z ediyorsa ve o anl�k tak�nt�dan kurtulmak istiyorsan�z, beyninize u�ra�mas� i�in ba�ka bir 's�ra' verin. S�z geli�i ba�ka bir �ark�y� d���n�n veya s�ylemeye �al���n. Muhtemelen beyniniz 'da��n�k haf�za kalabal���' i�inde sizin y�nlendirmenizle biraz daha k�sa s�rede sonuca ula�acakt�r. Umar�z bu y�ntemi denerken ba�ka bir can s�k�c� �ark�ya tak�l�p kalmazs�n�z.

7. G�ne� ����� hap��rman�za neden olur

Parlak g�ne� �����na bakan pek �ok ki�i hap��r�r. Ni�in b�yle bir refleks vard�r ve nas�l �al���r? Hap��rman�n temel fonksiyonu bellidir: sizin nefes yollar�n�z� rahats�z eden madde veya par�ac�klar�n d��ar� at�lmas�. Hap��rmay� kontrol eden merkez beynin lateral medulla denilen b�lgesindedir. Bu b�lgenin hasar g�rmesi halinde hap��rabilme yetene�imizi kaybederiz.

Hap��rma genellikle 'rahats�z edici' bir unsurun uyar�s�yla tetiklenir. Bu uyar�n�n beyinde ula�aca�� nokta 'lateral medulla'd�r. Bu bilgi beyne burnumuzdaki �e�itli sinirler vas�tas�yla iletilir. Bu sinirlerden biri de trigeminal sinirdir ve �ok yo�un �al��an bir trafi�e arac�l�k etmektedir. Normalde parlak g�ne� �����n�n yaln�zca g�z bebeklerinin k���lmesini tetiklemesi gerekirken burun ka��nd�r�c� impulslar� ileten kom�u b�lgelerdeki n�ronlar da ayn� �ekilde etkilenebilmekte. G�zbebeklerinin k���lt�lmesi sinyali bu nedenle bazen hap��rmaya neden oluyor.

8. Kendinizi g�d�klayamazs�n�z

G�d�klanma konusunda duyarl� hastalar� muayene ederken doktorlar hastan�n elini kendi elleri �zerine yerle�tirerek g�d�klanma hissine engel olurlar. Bu nas�l olmaktad�r? ��nk� g�d�klanmaya ne kadar duyarl� olursan�z olun, kendinizi g�d�klayamazs�n�z.

Bunun nedeni beynimizin etraf�m�zda olan bitenleri takip ederken pek �ok hissimiz aras�nda en �nemli olanlar� hissetmeye programlanm�� olmas�d�r. Mesela oturdu�unuz sandalyeyi veya aya��m�za giydi�imiz �orab� –�zellikle onlar� d���nmedi�imiz s�rece- hissetmeyiz ama omzumuza dokunan bir el hemen bizi irkiltecektir.

Beynin bu 'hisleri ay�rt etme' fonksiyonunu s�rd�rebilmesi i�in bizim temas�m�z� ba�kalar�n�n temas�ndan ay�rt etmeye yarayan bir sinyal �retmesi gerekmektedir. Bu fonksiyonu ger�ekle�tiren ise beyinciktir. Yakla��k 110 gram a��rl���ndaki bu organ, kendi eylemlerimizin yarataca�� hisleri tayin eden yerdir. Beklenen veya beklenmeyen reaksiyonlar� ay�rt etme i�i beyinci�e aittir.

Beyincikten gelen sinyallere g�re, beyin bu hissin �nemli olup olmad���na karar verir. G�d�klanma hissi abart�lm�� bir refleks olmakla birlikte, e�er size dokunan gene size ait bir organsa, beyin bu g�d�klanman�za de�il, dokundu�unuz organdan (mesela elinizden) gelen hislere �ncelik verecektir.

9. Esnemek beyni uyand�r�r

Esneme aktivitesini uyku hali veya s�k�lm�� olmakla ili�kilendirmemize ra�men esnemenin fonksiyonu uyand�rmakt�r. Esneme, daha fazla miktarda havan�n ci�erlerimize dolmas�na neden olacak �ekilde kas gruplar�n� �al��t�r�r ve kan�m�zdaki oksijen oran�n� h�zla y�kselterek bizi uyand�r�r. Memeli hayvanlar ve ku�larda da esneme vard�r. 12 haftal�k olmu� fetuslarda esneme oldu�u g�zlenmi�tir.

Esnemenin, v�cut taraf�ndan tam uyan�kl��a eri�mek amac�yla ba�lat�lan bir hareket oldu�unu d���n�n. Ve esnemek bula��c�d�r. Odada bir ki�i esnerse di�erleri de esnemeye ba�lar. Bunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, topluluk i�inde birisi 'uyan�kl��a ihtiya� duymu�sa' herkesin 'uyan�k olmas�' gerekti�i �eklinde toplumsal bir i�g�d�den kaynaklan�yor olabilir. K�peklerin esnemesi, stresli bir durumda 'rahatlat�c�' etki yaratmaktad�r. K�pekler esneyerek etraf�ndakileri 'sakinle�tir'. Huzursuzluk eden k�pe�inizin kar��s�nda esneyerek onu sakinle�tirebilirsiniz.

10. �rtifa artt�k�a beyin garip resimler g�r�r

Pek �ok dinin hik�yelerinde y�ksek yerlerde g�r�len �zel g�r�nt�ler anlat�l�r. Mesela Hz.Musa Sina Da��'nda 'yanan bir �al�' g�rm��t�. Hz. Muhammed ise Hira Da��'nda Cebrail'i g�rd�. Genelde anlat�lan ruhsal deneyimlerde yabanc� bir varl���n hissedilmesi (sesinin duyulmas�) bir �ekil g�rme veya �e�itli ���k demetleri ve huzmeleri g�r�ld��� ve korku duyuldu�u ortak olarak belirtilmi�tir.

Buna benzer olgulara da�c�larda da rastlan�r ki bunlar�n pek �o�unun mistik ki�iler olmad���n� biliyoruz. Bunun nedeni genelde yerden y�kseldik�e havadaki oksijen oran�n�n d��mesi ve beyne daha az oksijen gitmesidir. 2 bin 400 metre y�kseklik bu durumda bir s�n�r de�er olarak kabul edilmektedir. Bu y�kseklikten daha yukar� t�rmanan da�c�lar g�r�nmeyen bir tak�m varl�klar� hissettiklerini, kimisi ise yanlar�ndaki arkada�lar�n�n v�cudundan ���k yay�ld���n� ve bazen sebepsiz yere korkuya kap�ld�klar�n� bildirmi�lerdir. Oksijen seviyesindeki d��menin, beynin g�rsel ve duygusal sinyalleri kontrol eden b�l�mlerinde yava�lama veya bozulmaya neden oldu�u d���n�lmektedir.

Bu bilgileri bir yere not etmenizde fayda var. �ok ak�ll� oldu�unu iddia eden bir arkada��n�z� k�zd�rmak istedi�inizde ona 'beynini ne kadar tan�d���n�' sormak isteyebilirsiniz belki.

*   *   *   *   *   *

 Bir �neri

Google'dan muhte�em hizmet

Yabanc� dil art�k dert de�il. Bir t�k ile �ince site komple T�rk�e oluyor. Ya da Almanca veya �ngilizce... 40 dilde �eviri...

�nternet �zerinden yapt���n�z aramalarda kar��n�za ��kan web siteleri farkl� dillerdeyse, sorun etmeye gerek yok. ï¿½ï¿½nk� uzun s�redir var olan ama T�rk�e'yi se�enekler aras�na eklemeyen Google Translate, bu hasrete son vermi� durumda.
 

Bu servis sayesinde 40 farkl� dilde �eviri yapt�rabiliyorsunuz. Geli�tirilmesine devam eden servis i�in beklenen bir di�er �zellik de �u anda 21 farkl� dilde sunulan geni� s�zl�k servisinin T�rk�e olarak da sunulmas�.

Bu hizmetle okumak istedi�iniz 40 yabanc� dildeki site an�nda T�rk�e oluyor. (Baz� dillerden, �rne�in arap�adan ceviri cok basarili degil ama yine de anlasiliyor H.G.) Tek yapman�z gereken sitenin URL'sini yani web adresini arama b�l�m�ne yazmak...

Kar��n�za gelecek olan sayfada 'Enter text or a webpage URL" yaz�s�n�n alt�ndaki arama alan�na T�rk�e'ye �evirece�iniz kelimeyi, c�mleyi veya metni ya da okumak istedi�iniz �ngilizce sitenin web adresini yaz�yorsunuz ve bu alan�n alt�ndaki dil se�eneklerini kendinize g�re ayarl�yorsunuz. E�er �ngilizce'den T�rk�e'ye �eviri yap�lacaksa ilk se�ene�i �ngilizce, ikinci se�ene�i T�rk�e yap�yorsunuz... Ve Translate diyorsunuz...

Bu  adresi "SIK KULLANILANLAR"a ekleyin. 
 
       http://translate.google.com/

Ar�iv

Tarih: 11.02.2009 Okunma: 783

YORUMLAR