Kalem fery�d eder, a�lar m�rekkep,
“Beni cahil eline verme Ya Rab!
L�tfunla �lime �evir yolumu,
K�rma n’olur kanad�m�, kolumu.”

 

L�edri

 

 

EVL�YA �ELEB� BURSA YOLUNDA, Re�at Ekrem Ko�u

 

B�y�k muharrir ilk seyahatine, kendisine seyahat m�jdelenen r�yay� g�rd��� gecenin hemen ertesi g�n� ��kt�. ��yle anlat�yor:

 

“O sabah erkenden Gedikpa�a semtinde oturan �ocukluktan arkada��m Ok�uzade Ahmet �elebi’nin evine gitmi�tim. G�rd�m ki Bursa’ya gitmek �zere haz�rlanm��:

 

- Biraderim Evliya!... Haydi sen de gel, be� on g�n i�inde eski taht �ehri olan Bursa’y� seyr� tema�a edelim, mahzun g�nl�m�z �ad, gamkin hat�r�m�z �b�d olur! Deyince i�ime bir ate� d��t�, Bursa arzular� geldi:

 

- Gidelim! Dedim.

 

“Babama anama haber bile vermedim. Ok�uzade ve yirmi yar�n� b� saf� ile Emin�n�’ne gelip bir Mudanya kay���na bindik. Oradan kalk�p Galata Kur�unlu Mahzen �n�nden ge�ip F�nd�kl� �n�nde durduk. F�nd�kl�’dan birka� nefer �stat gemiciler ald�k. Ku�luk vaktinde eyyam muvaf�kt�r diyen bir yere seren �ekip salya demir ettiler, levendler haz�r olup yelken y�rt�p (a��p) ‘H�d� �s�n ede!’ diye f�tiha okudular. Pupa yelken Sarayburnu ak�nt�s�n� ge�erek Bursa yolunu tuttuk. Herkes zevk ile sohbet etmekte, baz� y�r�n hanendeler:

 

Allah�mme y� Had�

�s�n eyle yolumuz…

Sehli um�r�lv�di

Tez ge�ir tut elimiz

 

�l�hisini okudular. Me�er yol arkada�lar�m�zdan biri Sultan �brahim’in (o s�rada tahta yeni ��km��t�r) karc�ba��s� Sefer A�an�n tamburac�s� ve kemen�ecisi, biri de sadrazam Kara Mustafa Pa�a’n�n u�a�� Kara Recep A�an�n ����rc�s� ve h�nendesi imi�. Ben:

 

-Geliniz �u girdab� gamda bir seg�h fasl� edelim… dedim.

 

Teklifimi kabul ettiler. Gemicilerden K��l�k�� Day�, ��v�k Veli ve arkada�lar� ����rleri ile geldiler, meclise kat�ld�lar. ���kaane s�d�kaane bir H�seyin Baykara fasl� oldu ki erb�b� zevkin a��zlar�n�n suyu akt�. Bu zevk ve s�rur ile Heybeliadas� �n�ne vard�k, oradan da 5 saatte Bursa’n�n iskelesi olan Mudanya’ya var�p demir att�k.

 

Mudanya’dan Bursa’ya atla gittik. Ba�lar, bah�eler i�inden ge�erek d�rt saatte yine ba�l�k bah�elik Nil�fer �ay� kenar�na geldik. Bahar mevsiminde co�kun akan, suyu i�inden ge�it vermeyen �ay� ‘her kemeri ya�mur ku�a��ndan ni�an veren’ k�pr�den a�t�k. Bu k�pr� �ok eski bir yap�yd�. Orhan G�zi’nin zevcesi, Birinci Sultan Murat H�d�vendig�r’�n anas� Nil�fer Sultan yapt�rm�� idi, �ay�n ad� da o kad�na nispetle verilmi�, k�pr� de o ad� ta��yordu.

 

Bursa Ke�i� Da��n�n (Uluda��n) ete�indedir, evleri, merdiven basamaklar� gibi s�ra s�ra birbirlerinin �st�ndedir. �ehrin i�inden derecikler akar, hepsinin suyu i�ilir, bu akarsular evden eve ge�er, her evde �e�me, f�skiye, havuz vard�r.

 

P�narba��, Sobranba��, Ard��l�ba��, �atalkaynak, BillUrkayna��, Samanl�kayna��, �ekerkayna��, Sel�mkayas� kayna��… on yedi kaynak sulard�r... Temmuz ay�nda insan bu kaynaklardan �� tas suyu birbiri pe�i s�ra alamaz, eli donar…

 

Kapl�calar� gece g�nd�z a��kt�r… Hele geceleri, k�furlu balmumlar� ile ayd�nlat�l�r, herkes y�r�n� ile havuza girer, kimi tavus kimi de g�vercin taklas� atarak dalar, ��kar, y�zerler…

 

Kahveh�neleri birer irfan mektebidir.  Kahveh�nelerinde s�zendeler, h�nendelerle H�seyin Baykara fas�llar� olur. Her kaveh�nede gazelhanler vard�r ki insan� mest ederler. Kahveh�nelerin meddahlar�, k�ssahanlar� �ok me�hurdur, bunlardan Kurban Alisi Hamza �elebi, �erif �elebi, Mahmut �elebi, Kara Firuz ve Tireli Ali Bey’i dinleyenler hayran olur…

 

Kahveh�nelerin en b�y��� Ulu Cami yan�ndaki Emir Kahveh�nesidir, ayan ve e�raf�n oturdu�u gayetle m�kellef ve m�zeyyen bir kahveh�nedir, mahbub k��ekleri vard�r, amma, m�ezzin minareden Haya Alessel�t deyince kahveh�nede kimse kalmaz, herkes camie gider. Bursa ahalisi hem safa ve zevk ehlidir, hem de gayet sofudur…

 

Bursal�lar y�lda g�n ba��na �ehrimizin 366 mesiresi vard�r diye �v�n�rler, haklar� da vard�r. Mesirelerin hepsinde bir akarsu vard�r… Mevsiminde mesirelerde kuzu �evrilir, fakat kuzuyu ate�in �st�nde kendileri �evirmezler, kuzunun ge�irildi�i �i�in ucu bir k���k dolab�na tak�lm��, su akar ve o k���c�k kebap dolab�n� d�nd�r�r, kuzuyu �evirir…

 

Ke�i� Da��n�n ete�inde olan Bursa’ya uzaktan, bir saatlik yoldan bak�ld��� zaman, g�ne�in ����� ye�illiklere g�m�lm�� camilerin, medreselerin, t�rbelerin, hamamlar�n kur�un �rt�l� kubbelerine vurur, (p�r�l p�r�l), �yle ho� bir manzarad�r ki tema�as�na doyum olmaz…”

 

 

Ar�iv

Tarih: 03.09.2009 Okunma: 676

YORUMLAR