YÜZBAŞI M. KEMAL: “MESLEK YAŞAMIMA ATTIĞIM İLK ADIMIM…”
Tarih 1905, Yer İstanbul:
-Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal: “Meslek yaşamıma attığım ilk adımım Abdülhamid’in zindanına oldu” demiş.
RAUF ORBAY: “KEMAL PAŞAM İNGİLİZLER GEMİNİ BATIRACAK”
Tarih 16 Mayıs 1919, Yer İstanbul:
-Padişah’ın zihninde, “Şahsının kurtuluşu”; Mustafa Kemal Paşa’nın zihninde: “İşgal edilen Türk yurdu-Türkiye’nin kurtuluşu; Türk ulusunun bekası(yaşamı); Cumhuriyet rejimine dayalı bağımsız bir Türk Devleti kurma fikri” vardır;
-Rauf Orbay, M. Kemal’i Samsun’a yolcu ederken, “Paşam, İngilizler gemini batıracak”demiş; Bu bilgiyi başka kaynaktan da alan M. Kemal: “İstanbul’da kalsam da beni yok edecekler. Sen de İstanbul’dan ayrıl, bize katıl(*)” demiş.
(*) R. Orbay da bir süre sonra İstanbul’dan ayrılmış, Batı Anadolu’yu dolaştıktan sonra 21 Haziran 1919’da Amasya’da heyete katılmış. Ocak 1920’de Meclis toplantısı için İstanbul’a dönmüş. İngiliz’lerin 16 Mart 1920'de Meclis-i Mebusan'ı basmasının ardından tutuklanmış ve 22 Mart 1920'de Malta'ya sürülmüş. 20 ay tutuklu kaldıktan sonra Binbaşı Rawlinson ile takas edilmiş ve 15 Kasım 1921'de Türkiye'ye dönmüş.
“18 SÜİKAST GİRİŞİMİ”
Temuçin Faik Ertan, Atatürk Ansiklopedisi’nde “Atatürk’e Düzenlenen Suikastler” başlıklı araştırmasında 13 suikast girişimi olduğunu anlatmış. Bunlardan biri de Elazığ Valisi Ali Galip ile İngiliz Binbaşı Noel’in Sivas Kongresi’ni basma ve M. Kemal Paşayı tutuklama planıdır. Bu plan engellenmiştir.
PAROLAMIZ, “YA BAĞIMSIZLIK YA ÖLÜM AMA ÖLMEYECEĞİZ, BAĞIMSIZLIĞIMIZI KORUYARAK YAŞAYACAĞIZ”
Tarih 4-11 Eylül 1919, Yer Sivas Kongresi:
-M. Kemal Paşa parolamız: “Ya İstiklal Ya Ölüm” demiş.
Tarih 22 Eylül 1919, Yer Sivas:
Türkiye’nin etnik, dinsel ve iktisadi temelde parçalanması ve paylaşılması, ABD Mandaterliğinde kurulacak devletçikler için inceleme yapmak üzere gönderilen heyetin başkanı General Harbord M. Kemal Paşa ile görüşmüş. Bu görüşmede:
- Harbord: “Dört müttefikin birlikte yapamadığını siz tek başına nasıl yapacaksınız? Bir milletin intiharına mı şahit olacağız? Milletinizi ölümden manda idaresini kabul etmenizle kurtarabilirsiniz” demiş;
- M. Kemal Paşa: “Bizler emperyalistlerin elinde aşağılık bir şekilde ölmektense, vuruşa vuruşa ölmeyi tercih ederiz. Bir millet maddi ve manevi gücünü ortaya koyar, savaşır ve sonunda başarılı olamazsa o millet zaten ölmüştür. Yabancılar elinde öleceğine Türk milleti kendi öz evladı elinde can versin. Fakat ben onu öldürmem. Türk milleti başarılı olacaktır” demiş(*).
(*) Harbord’un tercümanı Hulusi Y. Hüseyin (Pektaş)’tan aktaran Fethi Tevetoğlu
Tarih 31 Temmuz 1920, Yer Afyon:
-M. Kemal Paşa subaylara: “Subay için ‘Ya Bağımsızlık Ya Ölüm’ vardır. Fakat arkadaşlar ölmeyeceğiz, bağımsızlığımızı koruyarak yaşayacağız” demiş.
“PADİŞAH, M. KEMAL PAŞA’NIN İDAM KARARINI ONAYLIYOR”
Tarih 24 Mayıs 1920, Yer İstanbul:
-M. Kemal Paşa hakkında 11 Mayıs 1920’de verilen idam kararını Padişah Vahdeddin onaylamış(*).
(*) Prof. Dr. Şaduman Halıcı, 11.5.2025, Cumhuriyet
ATATÜRK: “ESAS SAVAŞ ŞİMDİ BAŞLIYOR”
Tarih Eylül 1922, Yer İzmir:
Bağımsızlık Savaşı kazanılmış ve Halide Edip Adıvar, M. Kemal Paşaya:
-“Hayatınız savaşlarda geçti; artık dinlenirsiniz paşam” dediğinde ‘O’, “Esas savaş şimdi başlıyor. Daha birbirimizle savaşacağız” demiş.
“Başarısız kılınan 1926 İzmir Suikast Davasında” M. Kemal Paşa’nın en yakın silah arkadaşları bile yargılanmış. Dava sırasında yurt dışında olan R. Orbay 10 yıl kalebentlik cezası almış. Bu ceza sürgüne çevrilmiş. Cumhuriyet’in 10. Yıl affı sonrasında 1935 yılında yurda dönmüş. 1939’da milletvekili olmuş.
ATATÜRK: “MUTLUYUM ÇÜNKÜ BAŞARDIM”
Gazi M. Kemal Atatürk söylemlerini eyleme geçirmiş; sonuçta, “Mutluyum, çünkü başardım” demiştir. Rauf Orbay, Refet Bele, Kazım Karabekir ve Ali Fuat Cebesoy: “Biz olmasak, Mustafa Kemal yine başarılı olurdu. Ama ‘O’ olmasaydı, biz başarılı olamazdık” demiş.
GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK:
-1915’de Çanakkale’de, 1921’de Sakarya’da şehit olabilirdi (Gazi oldu):
-Suikastlerin birinde öldürülebilirdi;
-Cumhurbaşkanı değil padişah/halife olabilirdi;
-Savaştan sonra dinlenmeye çekilebilirdi.
Bunlardan biri gerçekleşse Türk ulusu esir alınır ve parçalanır; Türkiye Cumhuriyeti var olmaz; Türk Yurdu, etnik kimlik ve mezhep temelinde bölünürdü. Ama gerçek şu ki bunlar gerçekleşmemiş. Bir gerçek daha var: Atatürk her anını tetikte yaşamış.
ATATÜRK: “CUMHURİYETİ DEVİRMEK İSTİYORLAR”
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın 1925 yılındaki Şeyh Sait ayaklanmasındaki rolü nedeniyle kapatılmasını anlatırken Atatürk, “Cumhuriyet adını partilerinin içine koymuşlar ama Cumhuriyeti devirmek istiyorlar” demiş. Emperyalistler, o gün, bugün Cumhuriyeti devirmek, Türkiye’yi parçalamak ve sömürmek istiyor. Türkiye, Köy Enstitüleri’nin ve Halk Evleri’nin kapatılması, Toprak Reformu Yasası’nın rafa kaldırılmasıyla başlayan dönemle; 12 Eylül 1980 Darbesiyle uygulamaya sokulan 24 Ocak 1980 neoliberal düzenle; ithalata ve borçlanmaya dayalı, işsizlik, enflasyon ve hayat pahalılığı üreten, gelir dağılımını bozan iktisadi ve mali yapıyla yarı sömürge ülke olmuştur.
ATATÜRK: “İLERİ ULUSLAR BİLE REHBERLERE GEREKSİNİM DUYAR”
Atatürk: “Bir ulus ne denli ilerlemiş olursa olsun rehberlere gereksinim duyacaktır. Bu rehberliğin ulus içinde girişimlerinde başarılı olmuş insanlarca yapılması gerekir. Günümüzde olduğu gibi gelecekte de gönenç ve mutluluğa ulaşmak için rehberlikte bulunmak ulusal ve vicdani bir görevdir” demiş.
ATATÜRK’ÜN ÖNGÖRÜSÜ
Atatürk’ün çizdiği yoldan gidilseydi; Türkiye, dünyanın en gelişmiş 6 ülkesinden biri olurdu. Dünya, en saygın lideri olan Atatürk’ü bedenen yitireli bir yıl olmadan 1 Eylül 1939’da İkinci Paylaşım Savaşına girmiş. Atatürk, bu savaşın çıkacağını öngörmüş; “Bu savaşa katılmamalıyız” demiş. Çıkacak olan savaşı kimin kazanacağını 1936 yılında ABD’nin KKK General Macarthur’a söylemiş. ABD’nin 1933-1945 dönemin Başkanı Rooswelt, Atatürk’ün vefatından sonra “Benim üzüntüm, ‘O’nunla tanışma hususundaki büyük arzumun gerçekleşmesine artık imkân kalmamış olmasıdır” demiş. Rooswelt 2. Dünya Savaşının en zor anında, “Şimdi, Atatürk ile fikir alışverişi yapmak isterdim” demiş. Roosewelt, “Atatürk'ü büyük başarılar elde etmiş, ‘Sevimli ve kuvvetli bir lider’” olarak nitelendirmiş. Türkiye'nin modernleşme sürecini takdir etmiş. İki lider arasındaki mektuplarda: “Türkiye ve ABD'nin "Dünya barışı ve insanlığın mutluluğu için ortak ideali amaçlayan iki ülke olduğu” ifade edilmiş.
“BEDEN ÖLÜR, BİLİNÇ YAŞAR. SÖYLEVLERİ SORULARIMIZA DOĞRU CEVAP VERİYOR”
Atatürk: “Benim naciz vücudum bir gün toprak olacak, ancak Cumhuriyet sonsuza değin yaşayacak” dediğinde, “Beden ölür ancak bilinç yaşar” demek istiyor. “O cümle bir vedadan çok bir liderlik tanımıdır. Atatürk’ün liderliği, bireyin değil, bilincin merkezde olduğu liderlik.” Atatürk: “Cumhuriyet erdemdir” dediğinde, “ahlaksız bir bilinç olamayacağını vurgulamıştır.” Nörobilim + felsefeye göre “bilinç; farkındalık, kendilik, süreklilik” demektir. Sorularımız için bugün bile Atatürk’ün söylevlerine baktığınızda doğru cevap veriyor; yarın da verir. “Yapay Zeka’ teknik olarak bilincin koşullarını kurar ama bilinç inşa edemez, taklit eder. Atatürk, fikirleri ve eylemleri ile, kurduğu Cumhuriyet ile BİLİNÇ inşa etmiş(*).”
(*) Yiğit Güralp, 29 Ekim 2025, Cumhuriyet
İLKELER, KAVRAMLAR, DEĞERLER VE ERDEMLER
Bu çalışmamda da görüleceği gibi Atatürk’ün yaşamında, “liderlik, hedef, cesaret, liyakatlı-ehliyetli kadro, ölümü küçümsemek, yaşamak, bağımsızlık, çağdaşlık, uygarlık, yurttaşlık, egemenlik, cumhuriyet, ulus, devlet, vatan, öngörü, savaş, barış, devrim, subay, başarı, ahlak, erdem, bilinç, mutluluk” gibi kavramlar ve ilkeler uygulama alanı, değerler ise anlam bulmuştur.
SÖZÜN ÖZÜ: ULUSLAR İÇİN LİDER ÖNEMLİ
Uluslar için lider/önder/rehber çok önemlidir. Her baş olana lider denmemeli. Vikipedi “Hitler ve Mussolini” için bile “lider” diye yazıyor. Ulusunun barış içinde sağlıklı yaşamasını sağlayan kişiye “Lider” denir. “Lider” olabilmek için bir çok nitelik gerekli. Lider, bilge olmalı. Atatürk, bilge liderdir. Söylemini eyleme geçiren Atatürk, fikirleri ve yapıtlarıyla Türk ulusuna ve insanlığa kazandırdığı erdemli bilinçle yaşıyor ve ilelebet yaşayacak. Bazıları inanamayacak ama ‘O’ dokuz dil biliyor(*); dokuz kitap yazmış; 4 bin kitap okumuş; hakkında binlerce kitap yazılmış(**). UNESCO, 1981 yılını Atatürk yılı ilan etmiş ve ‘O’nu tanımlayan bir kararla dünyada anılması ve tanıtılmasını sağlamış.
(*) Yücel Arı, 21 Ağustos 2021, Sözcü
(**) Öner Yağcı, 8 Kasım 2025 tarihli Cumhuriyet’te Atatürk ile ilgili bir çok kitabın ismini yazmıştır.
SON SÖZ: ‘O’ SORUNLARA ÇÖZÜM YÖNTEMİ SUNUYOR
Atatürk’ün fikirlerini herkes okumalı ve anlamalı. ‘O’ sorunlarımıza
çözüm yöntemi sunuyor. Atatürk ve arkadaşlarına bir gün değil her gün
sevgi, saygı, şükran ve minnet duyuyoruz.