Irak‘ın özellikle güney bölgelerini etkileyen aşırı kuraklığın ardından su seviyesi ciddi ölçüde düşen Musul Barajı rezervuarının altından 3 bin 400 yıllık bir antik şehrin kalıntıları ortaya çıktı.
Antik yerleşim yeri üzerinde çalışmaya başlayan Almanya‘daki Freiburg Üniversitesi, Tübingen Üniversitesi ve Kürdistan Arkeoloji Örgütü‘nden arkeologlar, bölgenin MÖ 1550-1350 arasında Dicle nehri kıyısında bulunan Mittani İmparatorluğu‘nun önemli bir merkezi Zakhiku şehri olduğuna inanıyor.
Bölgede güneşte kurutulmuş kerpiçlerden yapılmış ve çok iyi korunmuş duvarları keşfettiklerinde ‘şok olan’ araştırmacalara göre bazıları Musul Barajı inşa edildiğinden beri 40 yıldır su altındaydı.
İklim değişikliğinden şiddetli etkilenen Irak’ta ortalama sıcaklıklar geçtiğimiz yüzyıl içinde ortalama 1 ℃ arttı. Yağış eksikliği ve zayıf kaynak yönetimi, özellikle ülkenin güneyindeki toplulukları su sıkıntısına itti. Ülkenin en önemli su havzalarından olan Kürdistan bölgesindeki Musul Barajı rezervuarındaki sular, bu yılın başlarında tarlalardaki mahsulün kurumasını önlemek için büyük ölçüde harcandı. Suları azalan rezervuarın altından ise bu Bronz Çağı şehri çıktı.
Öte yandan ne zaman yeniden su altında kalacağı bilinmeyen şehri belgelemek için arkeologlar üzerinde ciddi bir hız baskısı var.
Neler keşfedildi?
Araştırmacılar, MÖ 1350’ye ait olan ve yıllardır sular altında kalmış şehirdeki surların şaşırtıcı derecede iyi korunmuş olmasını, binaların üst kısımlarının yıkılarak toprağa gömülmesine neden olan bir depreme bağlıyor.
Freiburg Üniversitesi‘nden Ivana Puljiz, şehirdeki dev ambar binasının özel bir önem taşıdığını belirtiyor: “Çünkü içinde büyük miktarda mal depolanmış ve bunlar muhtemelen bölgenin her yerinden getirilmiş olmalı.”
Kürdistan Arkeoloji Örgütü başkanı Hasan Qasim, de kazı sonuçlarının alanın Mittani İmparatorluğu’nda önemli bir merkez olduğunu gösterdiğini ekliyor.
Ekip ayrıca,: Eski Ortadoğu‘da kullanılan bir yazı sistemi olan 100’den fazla çivi yazılı tablet içeren beş seramik kap gibi bir zamanlar Dicle kıyısında yaşamanın nasıl bir şey olduğunu anlatan eserler ortaya çıkardı.
Tübingen Üniversitesi‘nden Peter Pfälzner, “Pişmemiş kilden yapılmış çivi yazılı tabletlerin onlarca yıl su altında hayatta kalmasının “bir mucizeye yakın” olduğunu söylüyor.
Araştırmacılar, kenti vuran depremden kısa bir süre sonrasına tarihlenen bu antik yazıların, Mittani İmparatorluğu‘nun son döneminde bölgedeki yaşam hakkında önemli bilgiler sağlayacağını umuyor.
Antik alan, duvarlar ve harabelerde gizlenmiş diğer önemli kalıntıları daha fazla hasardan korumak için plastik levhalarla kaplanarak korumaya alındı.
