Binlerce kişi, Avrupa'da Holokost'tan bu yana kabul edilen tek soykırımın 30. yıl için Bosna'nın doğusundaki Srebrenitsa kasabasında bir araya geldi.

Temmuz 1995'te, BM güvenli bölgesi olarak kabul edilen ve UNPROFOR uluslararası barış gücü askerlerinin koruması altında olması gereken Srebrenitsa'nın düşmesinin ardından birkaç gün içinde 8 bin'den fazla Boşnak erkek ve erkek çocuğu Bosnalı Sırp güçleri tarafından toplandı ve toplu olarak infaz edildi.

Aralarında 19 yaşında iki gencin de bulunduğu yeni tespit edilen yedi kurban, cuma günü Srebrenitsa yakınlarındaki Potoçari'de bulunan büyük anıt mezarlıkta, halihazırda orada gömülü olan 6 bin'den fazla kurbanın yanında toplu bir cenaze töreniyle toprağa verilecek.

Cenaze törenleri her yıl Doğu Bosna'nın geneline dağılmış toplu mezarlardan hâlâ çıkarılmakta olan kurbanlar için düzenleniyor. Bazı durumlarda akrabalar, bazen birbirlerinden çok uzakta bulunan ikincil ya da üçüncül toplu mezarlara nakledildikten sonra bulunan sevdiklerine ait kalıntıların sadece bir kısmını defnedebiliyor.

Babasının gömülmesini bekleyen Mirzeta Karic için de durum böyleydi. Karic, babasının tabutunun yanında gözyaşları içinde, "Otuz yıldır arıyoruz ve bir kemik gömüyoruz," dedi.

"Sanırım onun tamamını gömebilseydim daha kolay olurdu. Size ne diyebilirim ki, babam tüm ailemden (öldürülen) 50 kişiden biri."

Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY), Bosna Hersek Mahkemesi ve Sırbistan'daki mahkemeler, Srebrenitsa'da işlenen soykırım dahil suçlar nedeniyle 54 kişiyi 781 yıl ve beş müebbet hapis cezasına mahkum etti.

Sırp Cumhuriyeti'nin savaş dönemindeki başkanı Radovan Karadzic ve Sırp Cumhuriyeti Ordusu (VRS) komutanı Ratko Mladic de müebbet hapis cezasına çarptırılanlar arasında yer aldı.

ICTY'de verilen 20 karardan yedisi soykırım suçuna ilişkin kararları içeriyor. BH Mahkemesi Srebrenitsa'da işlenen suçlar için 33 karar verdi ve mahkemenin verilerine göre bunların 17'si soykırım suçu

Şu ana kadar toplam 6 bin 765 kurban Srebrenitsa-Potoçari Anma Merkezine gömülürken, 250 kurban da aile üyelerinin talebi üzerine yerel mezarlıklara gömüldü. Halen yaklaşık bin kurban daha aranıyor.

BM Genel Kurulu geçen yıl 11 Temmuz'da Srebrenitsa soykırımını anan bir karar kabul etti.

Aralarında AB Konseyi Başkanı AntOnio Costa, Avrupa Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos ve Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic'in de bulunduğu çok sayıda uluslararası yetkili ve devlet adamı anma törenlerine ve cuma günü yapılacak cenaze törenine katılacak.

Ayrıca, Hollandalı yurttaşları 1995 yılında Srebrenitsa'daki BM güvenli bölgesini korumakla görevlendirilen ve bunu başaramayan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, "dünyayı şoke eden ve ülkemi sonsuza dek sizinkine bağlayan bir trajedi" için önceden kaydedilmiş bir video mesajıyla toplananlara hitap etti.

Rutte, "Hollanda Başbakanı olarak Potoçari'deki anma merkezini ziyaret ettim ve asla büyümeyecek oğulların anneleriyle bir araya geldim," dedi.

"O karanlık günlerin dehşetini asla unutmayacağız ve düşüncelerimiz bu olaydan etkilenen herkesle birlikte."

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de sosyal medya hesabından bir mesaj yayınlayarak kurbanları, onların anısını ve ailelerini onurlandırdı.

Komisyon başkanı X'te yayınladığı bir yazıda, "Gelecek nesillerin Srebrenitsa'da tam olarak ne olduğunu bilmeleri için gerçeği hatırlamalı ve korumalıyız," dedi.