Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) gerçekleştirdiği 250 Bin Sosyal Konut Projesi’nden dar gelirlilerin bir daire satın almaya gücünün yetip yetmeyeceği tartışma konusu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un “Biraz dişini sıkarak, biraz eşinden dostundan borç alarak, biraz ek mesai yaparak bu bedeli karşılayabilirler” sözleri tartışmaları alevlendirdi.
Peki, resmi verilere göre asgari ücretli bir kişi 75 metrekare bir daire satın alabilmek için yemeden içmeden kaç ay çalışmalı? Asgari ücrete son yıllarda önemli zamlar gelmesine rağmen çalışanın bir konut için gereken süre son 13 yılda nasıl değişti?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) her ay açıkladığı Konut Fiyat Endeksi, emlak piyasasına ışık tutuyor. TCMB fiyatların nasıl değiştiğini ve bir evin birim fiyatını açıklıyor. Birim fiyat üzerinden istenilen büyüklükteki bir evin maliyetini hesaplamak mümkün. Biz bu haberde 75 metrekare bir daire üzerinden değişimi inceledik.
TCMB’ye göre Ocak 2010’de Türkiye genelinde bir konutun birim fiyatı (1 metrekare) 952 lira, 75 metrekare dairenin fiyatı ise 71 bin 370 liraydı. 75 metrekare dairenin fiyatı İstanbul’da 106 bin 118 TL, Ankara’da 67 bin 88 TL ve İzmir’de 75 bin 758 lira iken aynı tarihte aylık net asgari ücret ise 577 TL'ydi.
Buna göre Ocak 2010’da 75 metrekare bir daire için 124 asgari ücret ödemek gerekiyordu. Aynı ebattaki bir konut için İstanbul’da 184 asgari ücret, Ankara’da 116 asgari ücret ve İzmir’de 131 asgari ücret ödeme yapmak yeterliydi.
Temmuz 2022’de ise Türkiye genelinde bir konutun birim fiyatı 13 bin 936 TL’ye yükseldi. Bu durumda 75 metrekare bir evin fiyatı 1 milyon 45 bin lira yapıyor. Aynı büyüklükteki evin İstanbul’da fiyatı 1 milyon 694 bin iken Ankara’da 746 bin lira; İzmir’de ise 1 milyon 217 bin TL ediyor.
Asgari ücretli İstanbul’da 75 metrekare ev için 26 senelik maaşını vermeli
Bu durumda Temmuz 2022’de 75 metrekare ev satın alabilmek için bir asgari ücretlinin 190 aylık maaşını ödemesi gerekiyor. Bu miktar İstanbul’da 308 ay, Ankara’da 136 ay ve İzmir’de 221 ay. Bu da şu demek: Asgari ücretli bir kişi 75 metrekare ev alabilmek için yemeden içmeden 26 yıl boyunca her ay tüm maaşını bu ev için ödemeli.
Bu hesaplamalar Merkez Bankası’nın açıkladığı birim fiyata dayanıyor. Bugün İstanbul’da 1,7 milyon liraya bir daire alınıp alınamayacağı ayrı bir tartışma konusu.
Öte yandan Temmuz 2022’de asgari ücrete yüzde 30 zam geldi. Bundan dolayı bir ev için ödenmesi gereken aylık asgari ücret miktarı geriledi. Bu miktar Haziran 2022’de 375 ay idi.
