Yeni ‘Basın Ahlak Esasları’ yürürlükte: Basın İlan Kurumu yazılı medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor

YEŞİL GAZETE

facebook sharing button
twitter sharing button
whatsapp sharing button
linkedin sharing button
messenger sharing button
email sharing button
snapchat sharing button

Basın İlan Kurumu (BİK) Genel Kurulu’nda gazeteci üyelerin itirazlarına karşın 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Esaslarına Dair Genel Kurul Kararı bugün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

1994 tarihli Basın Ahlak Esasları’nı ortadan kaldıran bu kararla, “terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsel verilmesi”, “aile yapısını bozmaya yönelik yayınlar”, “Türk toplumunun milli ve manevi değerlerini korumak” gibi muğlak hükümler eklendi.

“Ahlaka aykırı yayın yapılamayacağı” şeklindeki eski hüküm de “genel ahlaka aykırı” olarak değiştirildi.

‘Ben yaptım oldu’ anlayışının yeni tezahürü

Basın Konseyi, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Diplomasi Muhabirleri Derneği, DİSK Basın-İş, Ekonomi Muhabirleri Derneği , Gazeteciler Cemiyeti, İzmir Gazeteciler Cemiyeti , KESK Haber-Sen, Parlamento Muhabirleri Derneği , Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Sendikası, karara tepki göstererek “Basın İlan Kurumu’na keyfi tutumla geniş bir sansür yetkisi getiren yeni Basın Ahlak Esasları kararını ve ahlak bekçiliğini reddediyoruz!” diyen bir açıklama yaptı.

Hukuki girişimleri başlatacaklarını açıklayan basın meslek örgütleri, açıklamada “Sansür yasasındaki hükümlere uyum ve hazırlık niteliğinde olan bu kararın, yasa geri çekilmesine karşın Resmî Gazete’de yayımlanması “ben yaptım oldu” anlayışının yeni bir tezahürüdür” dedi.

‣ Gazeteciler sokakta: Susturma, korkutma, hapsetme yasasına hayır!
‣ Yedi basın meslek örgütünden açıklama: Sansür yasasına hayır
‣ ‘Yeni dezenformasyon yasası’yla enflasyon yüzde 100 demek suç olabilir’

Basın İlan Kurumu tüm yazılı ve dijital medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor

Açıklamada, AKP-MHP ortaklığıyla teklif edilen ‘dezenformasyon yasasının’ Meclis görüşmelerinin ertelendiğini hatırlatan gazeteciler, şu ifadelere yer verdi:

“Dezenformasyon bahaneli sansür yasasının geri çekilmesi sağlanmasına karşın yasaya hazırlık niteliğinde olan, henüz yasanın Meclis müzakereleri başlamadan alınan bu Genel Kurul kararını reddediyoruz.

Çünkü bu kararla Basın Ahlak Esaslarına getirilen güncelleme, İletişim Başkanlığı’nın daha önce Danıştay tarafından yürütmesi durdurulan Basın Kartı Yönetmeliği hükümleri gibi hukuki belirlilikten uzak ve yoruma açık hükümlerle yapılmıştır.”

İktidarın sansür sopası

Yeni Basın Ahlak Esasları kararının internet yayıncılığında doğrulama ilkesinin işletilmediği yayınlar gerekçe gösterilerek  soyut, belirsizliklerle dolu, eski esaslarda yer alan ve gazetecilerin eleştirilerine neden olan ifadeler korunarak alındığını ifade eden meslek örgütleri, hükümdeki “genel ahlak” ifadesinin cezalandırılmak istenen gazeteler ya da gazeteciler için taraflı yorumlanabileceğinin de altını çizdi:

“Aynı şekilde “Toplumun temeli olan aile yapısını bozmaya yönelik ve ailenin korunmasına aykırı yayın yapılamayacağı” ve “Türk toplumunun ortak milli ve manevi değerlerini zayıflatmaya yönelik yayın yapılamayacağı” şeklindeki hükümler de hukuki belirlilikten, nesnellikten, kapsayıcılıktan uzak ve kişiye göre yorumlanabilecek hükümlerdir.

Basın İlan Kurumu Yönetim Kurulu’nun daha önce kötüye kullandığını herkesin gördüğü resen ceza verme yetkisi yeni ahlak ilkeleriyle güçlenecek, iktidarın sansür sopası haline gelecektir.”

Eleştirel basına yönelik cezalandırma furyası, yeni ahlak ilkeleriyle gazetelerin internet sayfalarının ve sosyal medya hesaplarının da denetim altına alınıp ceza kesilmesiyle yaygınlaşacaktır.

BİK’in resmi ilan dağıtımı yetkisiyle maddi gücü de elinde bulunduruduğunu ve ahlaki değerlendirme yapabilmesinin etik ilkelerin ruhuna ve doğasına aykırı olduğunu vurgulayan gazeteciler, yapısı itibariyle siyasi olan bu kurumun böyle bir değerlendirme yapmasının ‘apaçık siyasi güdülerle cezalandırma çabası’ olduğunu belirtti.

Hukuken mümkün değil

Açıklamada, konuya ilişkin Mayıs’ta  yapılan toplantıda bu yeni esasların basın meslek örgütleri tarafından eleştirildiği ve reddedildiği de hatırlatıldı:

“Yeni esaslar Genel Kurul’un gazeteci üyelerinin itirazlarına rağmen 7 karşı oyla kabul edilmiştir. Gazetecilerin etkin katılımı olmadan basınla ilgili mevzuat yapılamayacağı, yapıldığında da çok ciddi sorunlar ortaya çıkacağı bir kez daha kanıtlanmıştır.

Genel Kurul Kararı, normlar hiyerarşine tamamen aykırıdır. Kanunlarla düzenlenmiş hususların bir kez de “karar” ile düzenlenmesi hukuken mümkün değildir.

Yeni esaslardaki muğlak ifadeleri yargıya taşımak için hukuki girişimleri başlatıyoruz.

Kamu adına yöneticilere seslenen gazeteciler açıklamalarının sonunda da şunları söyledi:

“Basın İlan Kurumu önemli bir kurumdur. Bu önemli kurumu ceberut ve intikamcı değil katılımcı karar süreçleriyle işletin. Gazetecilik suç değildir. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin!”

Tarih: 10.07.2022 Okunma: 463