Dünya genelinde ülkeler iklim politikalarında büyük ölçüde engellileri dışarıda bırakıyor. Geçen hafta yayımlanan bir çalışmaya göre, kasırgalar ve sıcak dalgaları gibi iklim felaketleri baş gösterdiğinde, engelliler en savunmasız olanlar arasında yer alıyor.
Uluslararası Engelliler Birliği danışmanı Elham Youssefian, McGill Üniversitesi’nin Engellileri Kapsayıcı İklim Eylem Araştırma Programı ile birlikte yayımlanan raporda, “İklim değişikliğinin engelliler üzerinde orantısız bir etkisi var. Bu, devletlerin engellilerle ilişki kurmaktaki sistematik başarısızlığının bir sonucu, ancak bu kaçınılmaz değil” dedi.
Youssefian’ın bahsettiği başarısızlık bir ölüm kalım meselesi olabilir, çünkü kasırgalardan ve sel sularından tahliye ve erişilebilir barınaklara ulaşmak, tekerlekli sandalyedeki bir insan için büyük risklerle dolu.
ABD‘de 2017’deki Kaliforniya orman yangınları sırasında meydana gelen elektrik kesintileri, solunum cihazları gibi tıbbi cihazlar yardımıyla hayatını sürdüren insanları büyük tehlikeye atmıştı. 2018’de Kanada Montreal’i vuran sıcak dalgası 66 kişinin hayatına mal olmuş, şehir nüfusunun yülnızca yüzde 06’sını oluşturan şizofreni hastaları, ilaçlarına ulaşamadığı ya da ilaçlar bozulduğu için ölümlerin dörtte birini oluşturmuştu.
Görmezden gelinenler
Yeni analiz, çoğu hükümetin bu insan grubunu tamamen görmezden geldiğini gösteriyor. Paris Anlaşması‘na katılan her ülkenin taahhütlerini ve politikalarını değerlendiren yazarlar, 192 ülkeden sadece 35’inin sera gazı emisyonlarını azaltma planlarında engellilerden bahsettiğini, 45’inin ise ulusal iklim uyum planlarında engellilere yer verdiğini tespit etti.
Ancak iklim olayları riskini azaltmanın yollarını ele alan dünyadaki azaltma planlarının hiçbiri, engelli insanlardan hiç bahsetmiyor. Yazarlar, engellilikten bahsedildiğinde bile, bunun yalnızca “kuramsal bir tarzda” olduğu ve engelli topluluğunu politika oluşturma sürecine dahil edecek gerçek mekanizmaların titizliğinden yoksun olduğu sonucuna vardı.
McGill Üniversitesi’nde insan hakları, engellilik ve iklim değişikliği konusunda uzman olan ve raporun ortak yazarı Sébastien Jodoin, Guardian’a bulgularına şaşırmasa da derinden hayal kırıklığına uğradığını söyledi: “Engelli insanlar sistematik olarak görmezden gelindi. Bunlar, toplumlarımızda en marjinalleştirilen insanlardan bazıları.”
Gelişmiş ülkeler daha ilgisiz
ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Çin gibi büyük ülkeler, politikaları engelli insanları hesaba katan ülkeler listesinde gözle görülür şekilde eksik. Listeyi oluşturan ülkelerin çoğu, Kiribati, Moldova ve Togo gibi küçük veya gelişmekte olan ülkeler. Jodoin bunun, diğer ulusların iklim hedeflerini finanse etmeye yardımcı olan daha zengin ülkelerin, kendi politikaları bu şartları yansıtmasa bile, engelli insanlar, çocuklar ve yaşlılar gibi savunmasız gruplar için hükümler gerektirmesinden kaynaklanabileceğini belirtiyor.
İklim politikasına engellilerin dahil edilmemesi, yalnızca felaketin ortasında değil, aynı zamanda günlük olarak da hissediliyor. Örneğin birçok toplu taşıma sistemi, fiziksel veya görme engelli kişiler tarafından erişilemiyor. Geçen sonbaharda tekerlekli sandalye kullanan İsrail Enerji Bakanı Karihen Elharrar, erişilebilir olmadığı için COP26 İklim Konferansı‘nın ilk gününe katılamamıştı.
