İspanya ve Kuzey Makedonya’nın da Kömür Sonrası Enerji İttifakı’na (PPCA) katılmasıyla Avrupa’da kömürden çıkma taahhüdü veren ülke sayısı 16’ya yükseldi.
Kuzey Makedonya iki kömürlü termik santralini 2027’ye kadar kapatacak. İspanya ise 2019’dan bu yana tüm kömür madenlerini ve kurulu kömür kapasitesinin yarısından fazlasını kapatmasına rağmen kömürden çıkış için 2030 yılı gibi daha iddiasız bir tarih seçti. İspanya’da kapanmayı bekleyen yedi santral var.
Karadağ da 2035’e kadar kömürden çıkma hedefiyle PPCA’ya katıldı ancak bu taahhüt Birleşmiş Milletler Paris İklim Anlaşması’nın 2030’a kadar kömürden çıkılması gerektiğine dair koyduğu hedefin beş yıl gerisinde kalıyor.
Polonya’da sevindirici adım
Polonya hükümetinin kömür odaklı enerji politikasına rağmen Doğu Wielkopolska’nın, PPCA’ya katılan ilk Polonya bölgesel idaresi olması ise en beklenmedik ve sevindirici gelişmelerden biri oldu.
Bölgedeki maden ve santrallerde yaklaşık 4 bin kişi istihdam ediliyor. 2030 yılına kadar kömürden çıkmayı planlayan bölgenin kömür altyapısının sahibi ZE PAK, Polonya hükümetinin kömürden çıkmayı planladığı tarihin tam 19 yıl önüne geçti.
Fotoğraf: Shutterstock
‘Türkiye de bu kervana katılmalı’
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal) Kampanyacısı Duygu Kutluay “Halk ve çevre sağlığını gözeten hava kalitesi standartlarına sahip, kirletenin ödediği ve kömür gibi yok olmakta olan sektörlerin kamu kaynaklarıyla ayakta tutulmadığı ülkelerde kömürden çıkışın hızlandığını görüyoruz. İtalya ve Yunanistan gibi kömürden çıkış tarihini erkene alan ülkeler kervanına İspanya da katıldı” dedi.
Kutluay açıklamasında “Bu ülkelerle benzer yenilenebilir enerji zenginliğine sahip Türkiye’nin de bir an önce dünyanın hızla terk ettiği kömürde ısrarını bırakması ve kimseyi mağdur etmeden daha temiz ve adil bir gelecek yaratmak için enerji dönüşümü planlarını güçlendirmesi lazım” ifadelerini kullandı.
‘İlk adım kömürden çıkmak’
Uluslararası Hukuk ve Çevre Enstitüsü (IIDMA) çevre avukatı Carlota Ruiz-Bautista, sıfır karbon ekonomiye geçmenin ilk adımının kömürden çıkmak olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“İspanyol hükümeti, 2018’de kömürlü termik santrallerin ve madenlerin kapatılmasının kaçınılmaz olduğunu fark etti. Bu süreçte kömüre bağımlı topluluklara net ve iyimser bir gelecek güvencesi veren adil bir geçiş stratejisi geliştirdi, bu sayede kapanmalara karşı direnç azaldı. Şimdi hükümetin kalan tesisleri mümkün olan en kısa sürede ve en geç 2025’te kapatmak için operatörlerle birlikte çalışması gerekiyor.”
Fotoğraf: Shutterstock
Kömürden çıkacak ülkeler
Kömürden çıkma taahhüdü veren ülkeler ve çıkış tarihleri ise şu şekilde: Belçika (2016), Avusturya (2020), İsveç (2020), Portekiz (2021 sonu), Fransa (2022), Birleşik Krallık (2024), Macaristan (2025), İtalya (2025), İrlanda (2025), Yunanistan (2025). Kuzey Makedonya (2027) Danimarka (2028), Finlandiya (2029 ortası), Hollanda (2029 sonu), Slovakya (2030) ve İspanya (2030).
Kömür Sonrası Enerji İttifakı
Kasım 2017’de İngiltere ve Kanada, Kömür Sonrası Enerji İttifakı’nın (PPCA) kurulmasına önayak oldu. PPCA altındaki deklarasyonu imzalayan hükümetler, Birleşmiş Milletler Paris İklim Anlaşması hedefleri ile uyumlu bir şekilde OECD ve AB üyesi ülkeler için 2030, diğer ülkeler için 2050 yılından sonra olmamak üzere mevcut kömür kullanımını sıfırlamayı hedefliyor.
PPCA’ya şu ana kadar 18 AB üye ülkesi (Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, Slovakya, İspanya, İsveç) ve 5 AB üyesi olmayan (Lihtenştayn, Karadağ, Kuzey Makedonya, İsviçre, Birleşik Krallık) Avrupa ülkesi katıldı.
Europe Beyond Coal
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal), mevcut kömür madenleri ve kömürlü termik santrallerin kapanması, yeni kömür projelerinin yapımının önlenmesi ve temiz, yenilenebilir enerji ile enerji verimliliğine adil geçişin hızlandırılması için çalışan sivil toplum gruplarının oluşturduğu bir ortaklık.
Bu gruplar, Avrupa’nın en geç 2030 yılına kadar kömürden kurtulması için yürütülen bu bağımsız kampanyaya zaman, enerji ve kaynaklarını ayırıyor.
